LỆCH PHA (hài kịch)

ĐƯA XI-BEC-NÊ-TIC VỀ QUÊ

(Hài kịch, một màn)

CÁC VAI:

-         Ông Mắc – chủ nhiệm Hợp tác xã, khoảng 50-55 tuổi (CN)

-         Ông Phán – cán bộ Huyện, khoảng 40-45 tuổi (CBH)

-         Anh Tưởng – kỹ sư điều khiển học, khoảng 23-25 tuổi (KS)

-         Anh Phễu – nông dân, vai phụ

BỐ TRÍ:   Nhà ông chủ nhiệm HTX: 1 bàn, 3 ghế, 1 bộ ấm chén, quyển sổ công tác, tờ báo, điếu cày, 1 chõng tre (hoặc phản).

          Ông chủ nhiệm Mắc đang ngồi rít thuốc lào, hai chân ghếch lên ghế vẻ khoan khoái. Có tiếng gõ cửa, hai người đàn ông bước vào: cán bộ huyện Phán vai đeo xà cột, kỹ sư Tưởng tay xách túi du lịch.

CBH  Chào ông Mắc, làm gì mà say sưa thế ông chủ nhiệm?

CN:   Ối giời đất ơi, chào bác Phán, chết, quí hóa quá, quí hóa quá, chẳng mấy khi rồng vàng đến nhà tép riu . (Quay sang người lạ) chào cậu.

CBN: Ấy chết ông Mắc, tôi chưa kịp giới thiệu. Đây là anh Mai…Tăng Tưởng kỹ sư điều khiển trung ương. Trung ương cử anh về đây giúp xã nhà. Báo cáo anh đây là ông Mắc chủ nhiệm Hợp tác xã.

CN:   Chết, chết, thế mà tôi không biết, quí hóa quá. (Chạy ra đón lấy túi du lịch). Mời đồng chí Trung ương ngồi xơi nước. Thật đại hạn gặp mưa phùn. Chúng tôi đang sống dở chết dở đây. (Rót nước, hay tay đưa mời) Hai bác xơi nước, rồi để rước đồng chí kỹ sư vào nghỉ ngơi. Đường xá gập ghềnh thế chắc đồng chí trung ương mệt phờ râu trê rồi còn gì.

KS:    Cám ơn bác, tôi sáng ra vội đi không ăn uống gì, nên tuy đường có xóc mà không mệt lắm. Nào, ta tranh thủ làm việc luôn các bác ạ.

CBH: Phải đấy ông Mắc ạ, đồng chí đây là kỹ sư khoa học, người ta quí từng giây một chứ đâu khề khà, túc tắc được như mình. Báo cáo anh ta nàm nuôn.

CN:   Vâng, vâng, để xin phép các bác lấy quyển sổ ghi chép. Nói các bác bỏ qua, tôi học chưa hết lớp bốn, nên cứ mù tịt, chả hiểu khoa học với kỹ thuật là cái gì.

CBH: Đồng chí đây là kỹ sư điều khiển học, tốt nghiệp ở nước ngoài về. Cái gì đồng chí cũng điều khiển được, nên đồng chí bảo gì ta cứ nhất nhất nàm theo. Giúp mình xong, đồng chí kỹ sư lại phải về đi học tiếp phó tiến sĩ ở nước ngoài. Nần này, trên chiếu cố đưa cán bộ điều khiển về giúp huyện ta, chứ các huyện bạn không có đâu. Đáng nẽ Hợp tác của ông chưa được đầu tư khoa học vào đâu, nhưng huyện chiếu cố hoàn cảnh khó khăn Hợp tác mới sáp nhập mới mời đồng chí đây về đấy.

CN:   Vâng, vâng, thật quí hóa quá, quí hóa quá, phúc chúng tôi to như cái đình nàng.

CBH: Nần này anh kỹ sư sẽ đưa A et xì u (ASU – hệ thống tự động hóa quản ný) về cho ông đấy.

CN:   Úi chà, A et xì u à, ghê thật. Tôi nghe nói Đê đê tê mà chuột chết quay. Đằng này A et xì u chắc khiếp lắm bác Phán nhẩy?

CBH: Đ/c kỹ sư còn cho Hợp tác sơ đồ mạng nưới. Nay mai trở đi, mọi việc sẽ theo sơ đồ mạng nưới hết. Từ việc uống trà đến cỗ bàn.

CN:   Dạ vâng, úi chà, tôi nghe nói đâu ở Hợp Tiến nại được trên cho cả cái mô hình “xuyên táo” cái gì cũng điều khiển được mới khiếp chứ. đồng chí kỹ sư về đây làm phúc cho chúng tôi một cái, chả được xuyên táo thì “xuyên khoai” cũng được.

KS:    Ối dào, mô hình xuyên táo là đồ dở hơi. Đấy mới chỉ là cái móng chân của ASU thôi.

CN:   Nại còn thế kia à?

CBH: Chứ sao!

KS:    Sau này nếu cần chúng tôi sẽ đưa hẳn máy tính điện tử vạn năng Min-xơ-cơ về làm hết mọi việc.

CN:   Chà, chắc máy tính điện tử vạn niên phải to hơn cái máy bơm bác Phán nhẩy?

CBH: Sao nại bằng máy bơm?! Bằng hàng trăm cái máy bơm nhà ông chứ nại.

CN:   Úi chà, thế thì điện cả xã chúng tôi chả đủ cho nó quay.

CBH: Không đủ thì đưa trâu bò, gọi trai nàng ra mà quay chứ.

KS:    Chẳng cần thế đâu bác ạ. Chúng tôi sẽ cho máy lên hai cái ô tô tự hành chứ. Đến đây làm việc dăm hôm rồi lại đi nới khác, chứ ở đây làm gì đủ thức ăn cho nó chạy.

CN:   Dạ báo cáo anh, không sao, chúng tôi sẽ cho giết bò, giết trâu đãi ạ.

KS:    À không, thức ăn của máy tính điện tử là số liệu chứ không phải thịt.

CN:   Cha mẹ ơi, thức ăn là số niệu à. Ghê nhẩy, thế, thế, nói gở đồng chí bỏ qua, chứ nó ị ra cái gì?

CBH: Này ông Mắc, nói cho nịch sự chứ. Phải bảo nó đào thải ra cái gì.

CN:   Vâng, vâng, thế nó đào thải ra cái gì ạ?

KS:    À, nó output ra các “quyết định tối ưu” các bác ạ.

CN:   Chà, quyết định tối ưu, chắc cũng không thối lắm anh nhẩy.

KS:    (Vẫn thao thao) Tất nhiên ở đây cũng có thể có nhiễu. Ví dụ, quyết định điều ra đồng 100 con trâu, song có thể chỉ 99 con có mặt. Tức là nhiễu 1 con, do hoàn cảnh khách quan nào đó, như: trâu ốm, hay nó lì ra không chịu đi chẳng hạn. Hiện nay chỗ chúng tôi đang nghiên cứu loại mô hình thích nghi. Mô hình này không đòi hỏi nhiều số liệu thống kê. Thậm chí số liệu không cần chính xác cũng được. Tất nhiên lúc đó quyết định không còn tối ưu, nhưng còn hơn không có.

CBH: Ghê quá nhỉ, thế mô hình thích nghi có xuyên táo không anh kỹ sư?

KS:    Ồ, muốn xuyên táo cũng được. Thôi cái đó tôi sẽ báo cáo riêng một buổi sau.

CBH: Thế bao giờ máy tính về hả anh kỹ sư?

KS:    À, bây giờ đã được một nửa máy về đến cảng Hải Phòng rồi.

CBH: Thế ta chưa làm được, còn phải mua của nước ngoài à?

KS:    À, ta cũng đang làm, chỗ chúng tôi đang tiến hành làm phần mềm.

CN:   Sao? Phần mềm là thế nào ạ?

CBH: Ồ, ông Mắc, có thế mà cũng lạ. Máy nào mà chả có phần mềm, phần cứng. Ví như, máy bơm, người ta nàm vòi cao su – phần mềm trước, rồi sau nàm đến máy và động cơ là phần cứng. Thế tôi nói nôm na như vậy có đúng không anh kỹ sư?

KS:    Dạ…vâng, hòm hòm như thế. Nhưng thôi, bây giờ có lẽ đề nghị bác chủ nhiệm báo cáo một cách tổng quan về tình hình Hợp tác xã nhà. Đề nghị bác nói trên quan điểm hệ thống, bắt đầu từ phần nguyên lý tổ chức.

CN:   Vâng, vâng. (Lục sổ) Báo cáo anh, tổ chức chúng tôi có một chủ nhiệm, ba phó chủ nhiệm và 10 đội…

KS:    Khoan, khoan, bác nói thế hơi lộn xộn. Trước hết, bác cho biết lãnh đạo ở đây theo mấy cấp. Ví dụ, chủ nhiệm là một cấp, phó chủ nhiệm là hai cấp….

CN:   À, vâng, báo cáo anh (nhẩm đếm trên đầu ngón tay) chúng tôi vị chi có tất cả 30 cấp: chủ nhiệm – 1 cấp, 3 phó chủ nhiệm – mỗi vị 1 cấp là 4 cấp, 10 ông đội trưởng vị chi là 14 cấp….

KS:    Không phải, bác chưa hiểu tôi. Cấp, ví dụ, tôi ở trung ương là 1 cấp, bác Phán ở Huyện là cấp 2, còn bác ở Hợp tác xã là cấp 3.

CBH: Ông Mắc này, kiểu như ta ăn cỗ ấy: các cụ mâm trên cùng là cấp một, cánh ta mẫm giữa – cấp hai, sau hết đến đám đàn bà con nít, ông rõ chưa?

CN:   Vâng, thế thì tôi hiểu ra rồi đấy.

KS:    Thôi vấn đề này để tôi tự xác định lấy vậy. Bây giờ, bác báo cáo xem ở đây chỉ đạo tuyến tính hay phiếm hàm?[1]

CN:   (Cười bối rối) Chả giấu gì anh, chúng tôi cứ chỉ đạo thẳng tuột, chứ chả “toán tính”, mà cũng chả “niếm hàm” gì sất. Bằng mồm tuốt, đứa nào không nghe giải lên Ủy ban.

KS:    Thế bác Phán có nắm được không?

CBH: Báo cáo anh, bọn tôi chỉ biết có hai kiểu: chỉ đạo theo tuyến và chỉ đạo theo chức năng thôi ạ. Còn hai kiểu anh vừa nhắc đến chưa thấy Trên phổ biến xuống.

KS:    À, …,à, thôi được, cái ấy tôi sẽ tự xác định lấy. Bây giờ bác chủ nhiệm cho biết tình hình Hợp tác xã vụ này thế nào? Nói có định lượng, tức là phải có số liệu dẫn giải, có thể mới dùng máy tính được.

CN:   Vâng, vâng, báo cáo anh kỹ sư, Hợp tác xã chúng tôi chuyên sản xuất núa, ngoài ra có trồng thêm thuốc ná, toàn xã có 501 hộ, đàn ông 1004, đàn bà 1523 trong đó 513 mất sức, ốm đau, chửa đẻ. Hợp tác xã có 190 trâu, 35 bò, 43 nghé…

KS:    Thôi được, những con số chi tiết đó tôi sẽ khảo sát sau. Bác cho biết hiện nay cái gì là cái đau đầu nhất mà Hợp tác còn mắc mứu?

CN:   Vâng, có trung ương về đây giúp thì chúng tôi xin thành thật. Đau đầu nhất là cái đám đàn bà con gái ở cái xã này.

KS:    Sao cơ?

CN:   Báo cáo anh, nói có bác Phán và cái điếu cày đây làm chứng, họ bướng bỉnh lắm. Chỉ thị huyện sức về rành rành ra đấy mà các bà ấy không chịu đi đặt vòng cho.

CBH: Vâng, đúng thế đấy, đám đàn bà xã này đến là bảo thủ. Khoa học đưa về mà không nghe.

CN:   Nay mai nhờ các anh mang máy tính điện tử về dí vào nưng thúc các bà ấy ra trạm y tế thì tốt quá.

CBH: Phải đấy, cứ cho điện tử dí vào xem có nẩy lên không

KS:    Thôi, thôi, việc ấy để bàn lúc khác. Bác nói vào vấn trọng tâm nhất, gay cấn nhất trong sản xuất cơ. Ví dụ, mùa màng năm nay ra sao?

CN:   Có bác Phán đây, nói điêu tôi xin bé bằng con rày nâu. Vừa rồi, chúng tôi mất đứt 20 ếch ta chân trâu nùn.

KS:    Vì sao vậy?

CBH: Báo cáo anh, năm nay mưa nhiều, núa bị ngập nước.

KS:    Thế sao không trồng “chân trâu cao”?

CBH: Báo cáo anh, cái giống ấy chúng tôi chưa nghe thấy đâu có.

KS:    Thế à, hừ, đã có lùn thì phải có cao chứ! Thôi được để tôi tìm hiểu sau. Thế lúa ở đây đảm bảo cấy dày chứ?

CN:   Báo cáo anh kỹ sư, chúng tôi dảm bảo đúng quy định của Huyện: tỉ nệ 30-35, mỗi dảnh từ 2 đến 4 cây núa. Mạ thiếu quá, các nơi họ phải gieo mạ sân.

KS:    Mạ gì hả bác?

CN:   Báo cao, mạ sân. Chúng tôi cũng chưa nàm bao giờ. Nần này có anh kỹ sư trung ương về đây hướng dẫn cho kỹ thuật gieo thì quí hóa lắm.

KS:    À,…,cái ấy để tôi nghiên cứu, thiết lập sơ đồ mạng PERT đã. Chết! Bò nhà ai ăn hết mạ Hợp tác kìa!

          (Mọi người ngoái cổ ra phía cửa sổ)

CN:   À không, đấy là bãi cỏ hợp tác đấy. Năm nay mưa nhiều cỏ mọc tốt quá.

KS:    (Bỏ kính ra, lấy mùi xoa lau lau) Chà kính mờ quá!

CN:   (Cười) Anh kỹ sư cho tôi coi thử một tý (chìa tay đón lấy). Cả đời người tôi chưa bao giờ đeo kính. Úi chà chà, nhòe nhoẹt chả nhìn thấy gì. Thế mà anh kỹ sư chỉ nhầm mạ với cỏ là tài nắm. Tôi thì thậm chí còn không phân biệt được con bò với…kỹ sư cơ.

CBH: Thôi, ông chủ nhiệm báo cáo tiếp đi, kỹ sư khoa học người ta quen nàm việc chính qui, thời giờ ít mà ông cứ con cà con kê.

CN:   Vâng, vâng (Đưa trả Tưởng cái kính). Kỳ này tôi sẽ viết thư bảo thằng cháu đang học ở Ba cu hay bốn cu gì đó gửi về cho một cái kính mới được.

                   (Anh Phễu chạy vào)

Phễu: Em chào các bác. (đến ghé tai ông chủ nhiệm) Báo cáo bác em đã chuẩn bị xong xuôi rồi.

CN:   Chất cay đã có chưa chú Phễu?

Phễu: Dạ rồi à, em xin phép các bác ra có việc ạ. (Phễu ra)

KS:    Có lẽ buổi đầu như thế là tạm đủ, cần gì tôi sẽ tự tìm hiểu thêm. Chỉ xin hỏi thêm các bác, ở hợp tác xã ta đã bao giờ áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật nào chưa? Ví dụ như sơ đồ Pert chẳng hạn?

CBH: Báo cáo anh, sơ đồ “bét” tôi cũng mới được nghe qua, chứ từ thời cha sinh mẹ đẻ đến giờ chưa thấy.

KS:    Không phải bét mà perờ…tờ. Ứng dụng khoa học vào mà cán bộ chưa nắm được thì không ổn. Thôi được, có lẽ ngày mai đề nghị các bác cho họp Ban Quản trị mở rộng, tôi sẽ thuyết trình một buổi về một ngành khoa học mới – Xi-bec-nê-tich.

CN:   Anh nàm ơn đọc chậm, tôi ghi không kịp, xì bẹc…?

KS:    Xi-béc-nê-tích tức là điều khiển học.

CN:   Vâng, xì béc nê tích tức nà điều khiển học.

KS:    Sau đó tôi sẽ nói về vai trò Máy tính điện tử vạn năng trong nông nghiệp. Nếu còn thì giờ sẽ giới thiệu thành tựu của tia Laze vào chăn nuôi và trồng trọt.

CBH: Tia “na de” này quí nắm ông Mắc ạ. Nghe bảo cứ chiếu vào đâu là cái ấy to lên – vào súc vật nà con vật khỏi bệnh, nớn như thổi chả cần thức ăn gì sất.

CN:   Cha mẹ ơi, khiếp thế cơ à! Có thừa na de các anh đưa về cho nhà cháu một ít. Mấy thằng bé nhà tôi còi cọc quá, giá mà được vài tia cho đỡ gạo thì phúc nhà tôi quá.

CBH: Ồ, cái ông này, nếu có thì nhà nước chiếu cho cả xã chứ riêng gì các con ông.

KS:    Cái ấy là nói thế thôi, chứ tia laze hiện nay còn đắt hơn cơm gạo nhiều.

CN:   Vâng, nà nói thế thôi, chứ cái tia na de ấy chắc đã ngon nành gì. Chả có gì bằng cơm rau muống.

CBH: Có nẽ buổi đầu tạm thế thôi anh kỹ sư nhể. Ông Mắc đã sắp xếp chỗ ăn, chỗ ở cho cán bộ trung ương chưa?

CN:   Vâng, sẵn sàng cả rồi đây ạ. (Gọi to) Phễu ơi, xong chưa, bày cho ba cấp mâm nhá. (Xoa tay cười) Chẳng mấy khi được đón cán bộ trung ương hôm nay có chút rượu nhạt, gọi nà, mong hai thủ trưởng cùng Ban quản trị chúng tôi vui chung, lấy khí thế đón Xì-béc-nê-tic về quê ./.

---

[1] linear – có nghĩa tuyến tính trong KH tự nhiên, còn trong quản lý là trực tuyến, functional- phiếm hàm trong toán học, trong quản lý là chức năng.